Kamerbrief Versterking decentrale volksvertegenwoordigingen en besturen
Het huidige kabinet heeft de ambitie om de overheid te versterken met aandacht voor de menselijke maat. Het doel is om een betrouwbare overheid te hebben die dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig is. Dit is cruciaal voor het vertrouwen van Nederlanders in de politiek en de overheid. Het vertrouwen kan groeien als de overheid transparant is, belangen afweegt en beloftes nakomt.
Decentraal Bestuur onder Druk
Hoewel het decentraal bestuur van gemeenten en provincies internationaal goed presteert, zijn er uitdagingen. Er zijn zorgen over de capaciteit, vooral in kleinere gemeenten, en de effectiviteit van samenwerkingsverbanden. Er is een dringende behoefte aan versterking.
Drie Kernpunten voor Versterking
Op basis van gesprekken met experts en vertegenwoordigers zijn er drie hoofdlijnen geïdentificeerd voor het verbeteren van het decentraal bestuur:
1. Taaktoedeling Verbeteren:
In het complexe web van bestuurlijke verantwoordelijkheden is het essentieel dat elke bestuurslaag precies weet wat haar taken zijn. Dit is niet alleen een kwestie van efficiëntie, maar ook van democratische duidelijkheid. Wanneer burgers weten welk bestuursniveau verantwoordelijk is voor welke taak, kunnen ze hun vertegenwoordigers beter ter verantwoording roepen. Het streven is naar een heldere taaktoedeling, waardoor gemeenten en provincies de beleidsvrijheid hebben om beslissingen te nemen die het beste passen bij hun unieke situaties en uitdagingen. Er is aandacht voor het feit dat veel wethouders voortijdig stoppen, vaak vanwege werkdruk of politiek-bestuurlijke redenen. De Wethoudersvereniging heeft al langere tijd gepleit voor meer flexibiliteit voor gemeenten bij het bepalen van het aantal wethouders. Er wordt overwogen om gemeenten meer ruimte te geven in deze beslissing, en de Tweede Kamer zal medio 2024 over de uitkomsten van deze verkenning worden geïnformeerd.
2. Ondersteuning van Raden en Staten:
Achter elke effectieve volksvertegenwoordiger staat een team van ondersteuners die ervoor zorgen dat ze goed geïnformeerd en voorbereid zijn. De raden en staten vormen de ruggengraat van onze lokale en provinciale democratie. Om hun rol effectief te vervullen, hebben ze adequate ondersteuning nodig. Dit gaat verder dan alleen administratieve hulp; het gaat om het bieden van de middelen en training die nodig zijn om de complexe vraagstukken van vandaag aan te pakken.
3. Bevorderen van Samenspel en Bestuurscultuur:
Een gezonde bestuurscultuur is de lijm die een organisatie bij elkaar houdt. In een tijd waarin het publieke vertrouwen in instituties vaak wordt betwist, is het cruciaal dat onze lokale en provinciale besturen functioneren in een sfeer van wederzijds respect, openheid en samenwerking. Bovendien moet het aantrekkelijk zijn voor burgers om zich kandidaat te stellen voor politieke functies binnen hun gemeente of provincie. Dit betekent dat er aandacht moet zijn voor zowel de materiële als immateriële aspecten van het ambt.
Toekomstige Plannen
Er zijn plannen om een beleidskader voor decentraal bestuur te ontwikkelen. Dit kader zal criteria bevatten voor het toedelen van taken aan verschillende bestuursvormen. Het doel is om taken met veel beleidsvrijheid bij decentrale overheden te plaatsen en taken met beperkte beleidsvrijheid mogelijk bij andere bestuursvormen.
Lees de hele Kamerbrief hier.