Veiligheid blijkt óók een taak voor wethouders
In opdracht van de Wethoudersvereniging is de afgelopen maanden door de Avans hogeschool verder onderzoek gedaan naar de voor- en nadelen van ‘veiligheidswethouders’.
In Nederland zijn er momenteel 22 wethouders met veiligheid en 90 wethouders met handhaving in hun portefeuille. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Expertisecentrum Veiligheid van Avans Hogeschool in opdracht van de Wethoudersvereniging.
De aanpak van veiligheidsvraagstukken is op gemeentelijk niveau de afgelopen decennia steeds belangrijker geworden. Toch pakken slechts enkele wethouders expliciet de portefeuille veiligheid op. Veel taken rondom openbare orde, en ook veel nieuwe taken op dat terrein, liggen immers bij de burgemeester.
Marcelle Hendrickx, voorzitter van de Wethoudersvereniging ‘In de afgelopen tien jaar zie je een behoorlijke accentverschuiving in de zwaarte van portefeuilles. Dat heeft vaak te maken met de verschuiving van bevoegdheden, bijvoorbeeld door de decentralisaties. Hierdoor komt een onderwerp als veiligheid steeds dichter bij de zorgportefeuilles te liggen. Als vereniging zijn we in 2020 gestart met een brede onderzoeksagenda om te investeren in de kennispositie van de Wethoudersvereniging. Zo kan de vereniging bestuurders nog beter ondersteunen op de diverse vraagstukken en het opleidingsaanbod beter afstemmen op actuele ontwikkelingen.‘
Uit de eerste inventarisatie blijkt dat er in totaal 108 wethouders zijn die veiligheid, handhaving en/of openbare orde in hun portefeuille hebben. Voor wat betreft veiligheid gebeurt dat in verschillende samenstellingen, zoals integrale veiligheid, zorg- en veiligheidshuis en gezin en veiligheid. Het begrip handhaving wordt vaak gekoppeld aan toezicht of vergunningen. Friesland heeft met ongeveer veertig procent het hoogste percentage gemeenten met een wethouder met handhaving of veiligheid in de portefeuille, Limburg het laagste (ongeveer 20 procent). Veruit de meeste van deze ‘veiligheidswethouders’ zijn afkomstig van lokale partijen (dat geldt voor 38 procent van de veiligheidswethouders) en de VVD (25 procent).
Het doel van het vervolgonderzoek is om gemeenten en politieke partijen voldoende informatie te geven om een goede inhoudelijke afweging te maken of het al dan niet aanstellen van een wethouder veiligheid. Daarvoor worden de voordelen en belemmeringen van wethouders veiligheid in kaart gebracht, naast de inventarisatie via literatuuronderzoek en interviews met betrokkenen. Hierbij wordt onder meer ingegaan op de samenwerking met andere beleidsvelden en de taken van de burgemeester, en op de samenwerking met andere actoren zoals de politie.
Het Expertisecentrum Veiligheid van Avans Hogeschool voert het onderzoek uit, onder leiding van dr. Julien van Ostaaijen. Het onderzoek past in de strategie van de Wethoudersvereniging om te investeren in de kennispositie van wethouders. Hiermee wil de Wethoudersvereniging een duidelijke rol pakken in de belangenbehartiging van lokale bestuurders. Het volledige onderzoek is in het voorjaar van 2021 afgerond.