Column Jeroen van Gool: IJzige stilte
Afgelopen maandag was ik te gast bij een Trendtalk van Platform 31. Tijdens deze laatste trendtalk, uit een reeks van vijf, stond Maatschappelijke Slagkracht centraal. De ronde waaraan ik deelnam ging over Goed Bestuur. Samen met Rogier van der Wal (Aeres Hogeschool Dronten, Fontys), Jeroen Heres (Rathenau Instituut) en Jan Kastje (Platform 31) voerden wij, onder leiding van Thomas van Zijl (BNR Nieuwsradio), een geanimeerd gesprek over de ontwikkelingen in de samenleving die vragen om een veerkrachtig bestuur in samenspraak met inwoners.
Vertrekpunt in de discussie was het onlangs verschenen rapport "Gezag herwinnen" van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). In dit rapport adviseert de ROB adviseert te investeren in de bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid van de overheid. Dit omdat de ROB constateert dat het gezag van het openbaar bestuur onder druk staat en afkalft.
Geerten Boogaard (Universiteit Leiden, Thorbecke leerstoel) en Marcel Boogers (Universiteit Twente) constateren elk afzonderlijk in een op diezelfde dag verschenen rapport van het Montesquieu Instituut dat de positie van wethouders onder druk staat. Boogaard verwoord dit als volgt: "Er groeien nog nauwelijks wethouders door tot bekende talkshowgasten, terwijl een toenemend aantal burgemeesters aldaar geen introductie meer behoeft."
Nu kun je de waarde van het wethouderschap natuurlijk niet plat slaan tot deelname aan een talkshow (en dat doet Boogaard ook niet). Maar er zit wel een punt in zijn constatering. De laatste jaren zijn burgemeesters omkleedt met extra bevoegdheden, niet zelden met effect voor de positie van wethouders. De Wethoudersvereniging en de andere beroepsverenigingen pleiten daarom al langer voor een integrale bespreking van een visie op het lokale bestuur in relatie tot de overige bestuurslagen. Maar dat terzijde.
Het punt is dat wethouders meer zichtbaar mogen maken wat zij doen. Tijdens de Trendtalk sloot Thomas van Zijl af met de vraag te reageren op een blog van Bernard ter Haar, waarin hij stelt dat de Nederlandse overheid deze eeuw niets substantieels tot stand heeft gebracht. Van der Zijl vroeg aan de tafelgasten om met voorbeelden van iets substantieels of iets van wat de overheid echt goed heeft gedaan, te komen. Er ontstond een ijzige stilte...
Om dit ongemak te doorbreken hield ik een pleidooi dat wij nog steeds een van de best bestuurde landen ter wereld zijn. Er dag in dag uit mensen klaar staan om onderwijs te geven, zorg te leveren, de openbare ruimte te beheren. En zo kan ik natuurlijk doorgaan met alle taken waar de gemeente, de provincie en het rijk; onze overheid, zich dagelijks met maatschappelijk engagement inzetten. Maar de beeldvorming is gezet; een ijzige stilte, ze weten geen voorbeelden te noemen...
Maar daar wil ik het niet bij laten: ik wil een ieder die dit leest oproepen om in 2023 meer zichtbaar te maken wat je doet als bestuurder. De dilemma's waar je tegenaan loopt. De lastige keuzes die je maakt. De mooie resultaten die je bereikt. Alleen of in samenwerking. Met de wind mee of op de barricade. Laat zien wat je doet!
Alleen dan doorbreken wij het adagium van onbekend, maakt onbemind, zoals Marcelle Hendrickx dat in haar recente jaarrede verwoordde. Volg de voorbeelden van onder meer Jan Dirk van der Borg of Sarath Hamstra die elke week via #weekvandewethouder laten zien wat zij hebben gedaan die week.
De Wethoudersvereniging zal jullie daar ook in 2023 weer bij ondersteunen en staat klaar om het ambt aantrekkelijk te houden en met jullie de schouders te zetten onder de mooie, uitdagende maar altijd waardevolle opgaven die op jullie bordje liggen. Mochten jullie concrete voorbeelden, wensen of ideeën hebben hoe wij jullie kunnen helpen in het zichtbaar maken van jullie maatschappelijke slagkracht, dan horen wij dat uiteraard graag. Weet ons te vinden! Dat helpt met het doorbreken van de ijzige stilte...