Adviescollege RPA: Advies verlof- en vervangingsregeling volksvertegenwoordigers en dagelijks bestuurders
In het voorjaar van 2021 hebben de gemeenteraden van Utrecht, Groningen en Breda de noodklok geluid over de huidige verlof- en vervangingsregeling voor gemeenteraadsleden. Ze wezen erop dat, terwijl werknemers in Nederland profiteren van steeds flexibelere verlofregelingen, deze moderniseringen niet zijn doorgevoerd voor volksvertegenwoordigers. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de kwaliteit en diversiteit van onze gemeenteraden, maar ook voor de aantrekkelijkheid van het ambt voor een brede groep potentiële kandidaten.
Mede door de inspanningen van de Wethoudersvereniging, die heeft aangedrongen op een grondig onderzoek naar deze kwestie, heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het vraagstuk voorgelegd aan het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers. Het college heeft uitgebreid onderzoek gedaan, inclusief een consultatie onder diverse beroepsgroepen en koepels.
Het Adviescollege heeft geconcludeerd dat er inderdaad sterke argumenten zijn om de verlof- en vervangingsregelingen voor politieke ambtsdragers meer in lijn te brengen met die voor werknemers. Ze benadrukken dat de huidige wetgeving voor werknemers, de Wet arbeid en zorg (Wazo), een reflectie is van de maatschappelijke opvattingen over de balans tussen werk en andere persoonlijke verantwoordelijkheden.
Echter, niet alle verlofvormen zijn direct toepasbaar voor politieke ambtsdragers. Bijvoorbeeld, terwijl calamiteitenverlof en kortdurend zorgverlof al praktisch haalbaar zijn voor politieke ambtsdragers, stelt het college voor om voor verlofvormen zoals geboorteverlof en langdurend zorgverlof praktische oplossingen zoals tijdelijke stemoverdracht te overwegen.
Bovendien adviseert het college om de huidige regeling voor ziekte-, zwangerschaps- en bevallingsverlof te flexibiliseren. Aan de andere kant zien ze geen noodzaak voor een specifieke regeling voor ouderschapsverlof, gezien praktische oplossingen zoals een wekelijkse 'papa of mamadag' al bestaan.
Vanuit de Wethoudersvereniging hopen we dat de Tweede Kamer naar aanleiding van dit advies een wijziging in de rechtspositie op zal nemen. Dit advies, opgesteld in februari 2023 door Mr. J.P. de Jong namens het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers, markeert een belangrijke stap richting een modernere en meer inclusieve politieke arena. Het is essentieel dat we als wethouders op de hoogte blijven van deze ontwikkelingen en actief deelnemen aan het gesprek over de toekomst van ons ambt.
Het hele adviesrapport is te lezen via deze link.