Column Jeroen van Gool: Haags gedoe
De laatste tijd rommelt het op zijn zachtst gezegd in Den Haag. Niet alleen de verhuizing van de Tweede Kamer zorgt voor onrust in lijf en leden van de Tweede Kamer en vak K, maar ook de lang uitblijvende formatie houdt de gemoederen bezig. Dit zorgt er niet alleen in Den Haag voor dat er mensen met vraagtekens boven het hoofd rondlopen, maar ook voor gemeenten is de onzekerheid voelbaar.
Want wat gaat Prinsjesdag ons brengen, hoe komt het Gemeentefonds eruit te zien, wat mogen wij verwachten voor Jeugdzorg? Stuk voor stuk vragen die niet prettig zijn om te stellen op het moment dat je de begroting op moet stellen. En voor de meeste gemeenten is dit ook nog eens de laatste begroting voor deze bestuursperiode. Hoe voorkomen wij dat wij de rekening doorschuiven? Moeten wij de OZB verhogen? Is er nog ruimte om ambities waar te maken. Kortom een bittere pil om te nemen voor komende begroting.
Hiermee wordt des te meer de afhankelijkheid van gemeenten van het Rijk duidelijk. Diverse hoogleraren en andere knappe koppen pleiten ervoor de gemeenten meer mogelijkheden te geven om een zelfstandig financieel beleid te voeren. Met een eigen belastingstelsel, of in ieder geval meer dan de ongeveer 17% op de begroting die binnenkomt via eigen heffingen en leges. Zeker nu met de komst van de Omgevingswet de legesheffing gaat wijzigen. Maar vooralsnog is er geen concreet zicht op een verruiming van de mogelijkheden voor gemeenten.
Ik heb een blik geworpen op de nieuwe begroting van BZK. Daar lees ik wel in bemoedigende woorden dat het ministerie in 2022 in gaat zetten op een sterke en levendige democratie waarin elke stem telt: "Goed toegeruste bestuurders en volksvertegenwoordigers zijn als dragers van een sterke democratie van groot belang. Daar dragen we aan bij via onder andere de beroeps- en belangenverenigingen in het decentraal openbaar bestuur en de instrumenten die met het programma Democratie in Actie zijn ontwikkeld. In 2022 is er speciale aandacht voor de inwerkprogramma’s van nieuwe raadsleden en wethouders."
Over de financiële situatie over gemeenten vervolgt het ministerie: "We ondersteunen overheden in de organisatie van de aanpak van maatschappelijke opgaven, om die zo veel mogelijk als één overheid, effectief en democratisch gelegitimeerd aan te pakken. De financiële positie van met name gemeenten vraagt hierbij om aandacht. De taken en beschikbare instrumenten om die taken uit te voeren zijn niet meer in balans. We blijven in 2022 dan ook in een breder perspectief werken aan de interbestuurlijke en financiële verhoudingen tussen Rijk en medeoverheden, in het bijzonder gemeenten."
Dat zijn hoopvolle geluiden en ik hoop dat dit zal toewerken naar meer financiele armslag voor gemeenten zijn. Maar in dit geval geldt; zien is geloven. Aan ons geluid op dat vlak zal het niet liggen. En natuurlijk zullen wij daarnaast vanuit de Wethoudersvereniging in blijven zetten op een goede ondersteuning van wethouders. Om niet onvoorbereid het nieuwe jaar in te gaan zijn wij momenteel bezig met de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten voor u en uw collega's. Om u zodoende te ondersteunen bij het aangaan van de diverse uitdagingen waar u voor staat. Niet alleen inhoudelijk, maar ook persoonlijk. Uiteraard blijven onze opleidingen en intervisie daarin een belangrijke rol spelen. Maar wij zetten ook pro-actiever in op het behartigen van uw belangen. Vanaf 2022 zullen wij een actieve lobby opzetten om het aanzien van het ambt te verbeteren en de rol en positie van wethouders in het openbaar bestuur te verstevigen. De kracht van de vereniging zit hem in de verbondenheid met de leden. Daar kunnen wij uw input hard bij gebruiken. Een eerste stap daarin is de enquete over de toekomst van het wethouderschap [link invoeren].
Deze enquete vormt voor ons de basis van een reeks activiteiten die wij zullen ondernemen om in het Haagse bekend te maken wat de rol en positie van wethouders moet zijn en hoe dit bereikt kan worden. Dus wilt u helpen regie te nemen over het ambt dat u bekleedt en in het Haagse gedoe een herkenbaar geluid laten klinken, vult u dan de enquete in en volg welke stappen wij hierop laten volgen in de belangenbehartiging.
Met vriendelijke groet,
Jeroen van Gool
Directeur