gerrie hempen

Interview: Gerrie Hempen gemeente De Wolden

Serie: digitale participatie in coronatijd Digitale participatie in coronatijd: hoe bevalt dat in de praktijk? In drie interviews vertellen wethouders van De Wolden, Heerenveen en Groningen over hun ervaringen. Deze keer: wethouder Gerrie Hempen van De Wolden.

Kiezen tussen weide of heide met Swipocratie in Drentse gemeente De Wolden.

Na aanvankelijke scepsis over de inzet van digitale participatie, is wethouder Gerrie Hempen van de Drentse gemeente De Wolden inmiddels helemaal om. Inwoners praatten mee over de toekomst van hun gemeente via Swipocratie. Dankzij lokale influencers werden ook jongeren bereikt. “Het is opvallend dat jongeren minder moeite hebben met windmolens dan ouderen.”

Als er geen coronacrisis was geweest, dan had digitale participatie in de gemeente lang niet zo’n hoge vlucht genomen, geeft wethouder Gerrie Hempen onmiddellijk toe. “In onze gemeente staat de persoonlijke ontmoeting voorop. Inwoners kennen elkaar. We spreken elkaar het liefst face to face.” Maar toen er vanwege corona geen grote bijeenkomsten meer georganiseerd konden worden, moest ook De Wolden op zoek naar digitale alternatieven.

Onder meer voor de toekomstvisie van de gemeente. Hoe ziet De Wolden er in 2040 uit? Staan er nog koeien in de wei of staan daar inmiddels huizen of zonnepanelen? Is de gemeente nog steeds zo gezond en kun je in de dorpen nog gezellig winkelen? Samen met het bureau dat de toekomstvisie begeleidde kwam de gemeente als eerste uit bij de online brainstormtool Mural. “De eerste sessie met onze stakeholders hebben we via dit systeem gedaan waarbij deelnemers digitaal geeltjes konden plakken.” Dat was aan het begin wel even wennen, bekent Hempen. “Ik had er in eerste instantie niet veel vertrouwen in. Steeds opnieuw moesten we uitleggen wat de bedoeling was en ervoor zorgen dat we de mensen erin meenamen. Maar al snel bleek dat de deelnemers snel in de gaten kregen wat de bedoeling was.” De nieuwe werkwijze bleek zelfs voordelen te bieden, die een fysieke bijeenkomst niet kent. “Mensen konden vóór de bijeenkomst hun inbreng al indienen. Zo konden ze er al wat langer over nadenken.” Zo organiseerde de gemeente tien digitale bijeenkomsten, met provincie, waterschap, onderwijs, ondernemersverenigingen en dorpsbelangen die mooie gesprekken opleverden.

Swipocratie

De succesvolle ervaring met de stakeholders gaf de gemeente het vertrouwen om ook de stap richting inwoners te maken. De Wolden telt ruim 24.000 inwoners. Begin dit jaar startte een campagne om mee te denken met de toekomstvisie. Via de app Swipocratie werden inwoners gedwongen telkens uit twee voorbeelden één keuze te maken. Bijvoorbeeld tussen ‘weide of heide’. Of tussen 150 hectare zonneveld of 10 windmolens. “De kracht van deze methode is dat je móet kiezen”, vertelt Hempen. “Dat vergt een goede voorbereiding, want het is de kunst om de juiste vragen te stellen.” Ook hier geeft de wethouder toe twijfel te hebben gevoeld aan het begin. “Krijg je op deze manier genoeg diepgang in de reacties die we op willen halen? Maar dat bleek zeker het geval. In de oude situatie hadden we drie scenario’s voorgelegd aan de inwoners. Met Swipocratie krijg je veel meer informatie over verschillende onderwerpen.”

Een groep die de gemeente graag wilde betrekken bij haar plannen waren jongeren. “We hadden het immers over de toekomst”, aldus de wethouder. Hiervoor werden lokale influencers ingezet. Met succes. Ruim 7 procent van de deelnemers aan Swipocratie was tussen de 12 en 18 jaar. Bijna 90 jongeren. “Dat is voor onze begrippen een hoge opkomst.” In totaal deden ruim 1.200 inwoners mee.

Hempen verklaart een deel van het succes door de keuze om de oproep door inwoners te laten doen, in plaats van door de gemeente zelf. “Dat hebben we online gedaan met interviews en foto’s. We hebben inwoners uit verschillende doelgroepen en dorpen laten vertellen waarom de toekomstvisie voor De Wolden belangrijk is voor alle inwoners.”

Resultaten

  • 1249 mensen zijn begonnen aan de Swipocratie, waarvan er 39 niet in De Wolden wonen.
  • 210 respondenten zijn meegenomen in de analyse.
  • 1097 respondenten (90,7%) hebben de Swipocratie volledig ingevuld
  • Onderweg zijn 113 (9,3%) respondenten eerder afgehaakt.
  • 83% geeft aan waarschijnlijk over 20 jaar nog in De Wolden te wonen
  • Gemiddelde leeftijd respondenten is 46 jaar
  • Campagne voor jongeren heeft effect gehad

Tabel 1: Leeftijd deelnemers

Laagdrempelig

De wethouder is tevreden met de resultaten. “Er hebben veel meer mensen meegedaan dan er normaalgesproken op een fysieke bijeenkomst zouden zijn gekomen. Het mooie aan deze methode is dat iedereen kon meedoen, ook mensen die niet zo digivaardig zijn. Het was heel laagdrempelig. Daarnaast hebben we inwoners ook de mogelijkheid gegeven om een reactie op papier te geven.”

Hebben de keuzes van de inwoners de wethouder verrast? “Ja, op bepaalde onderwerpen zeker. Het is opvallend dat jongeren minder moeite hebben met windmolens dan ouderen.” Ook het feit dat de keuze tussen zonne- en windenergie en ‘weide of heide’ beiden op fiftyfifty uitkwam noemt de wethouder opvallend. “Daaruit blijkt dat vooral mensen die een bepaalde voorkeur hebben goed van zich laten horen, maar dat de gemiddelde bevolking veel genuanceerder denkt.” Andere keuzes waren juist een bevestiging van het feit dat de gemeente haar inwoners goed kent. “Zo kiezen mensen uit De Wolden liever voor een eigen auto dan een deelauto. En willen mensen liever meer burgerinitiatieven dan sturing door de gemeente. En de waardering van naoberschap is erg groot. Dat verbaast me niks.”

Hempen schetst het vervolgtraject: “In mei wordt de gemeenteraad gevraagd om op een aantal onderwerpen richting te geven. In september wordt de conceptvisie aan de gemeenteraad aangeboden. Daarna komt er een ontwerpvisie die ter inzage komt. Na de terinzagelegging kan de definitieve visie dan begin 2022 worden vastgesteld. De antwoorden van de inwoners dienen niet alleen als input voor de nieuwe toekomstvisie, maar ze kunnen ook worden gebruikt voor de RES (Regionale Energie Strategie).”

Geschikt voor minder mondige mensen

De wethouder is blij dat dankzij de enquête duidelijk in beeld is wat alle deelnemers precies vinden. “We kunnen alle resultaten terugbrengen naar de leeftijd en het dorp waar ze wonen. Dat levert ontzettend veel data op. Dat is ook voor onze andere beleidsplannen erg waardevolle informatie.” Van de deelnemers hebben 300 mensen na afloop van hun deelname aan Swipocratie aangegeven nog vaker betrokken te willen worden. “Dat is heel fijn. Dat geeft aan dat de betrokkenheid van inwoners groot is. Met hen kunnen we verder praten over verschillende thema’s, extra vragen stellen en verder de diepte ingaan”, aldus Hempen.

Welke lessen of tips heeft Hempen voor collega-wethouders? “Digitale participatie is bij uitstek geschikt om mensen in beeld te krijgen die zich anders niet snel laten horen. Voor de minder mondige mensen is het makkelijker om dingen op papier te zetten.” Daarnaast moet het belang van communicatie niet onderschat worden, aldus de wethouder. “Je kunt wel een mooie tool hebben, maar je moet er ook voor zorgen dat mensen er daadwerkelijk gebruik van gaan maken.” En ook een goede procesbegeleider tijdens een digitale bijeenkomst is cruciaal. “Je kunt met Mural mooie borden maken, maar het is echt noodzakelijk dat er iemand aanwezig is die de deelnemers kan begeleiden en enthousiasmeren.” En, tot slot: “Geef als wethouder het goede voorbeeld en doe zelf ook actief mee met de online participatie.”

Voor Hempen smaakt de ervaring met Swipocratie naar meer. “Het zou me niet verbazen als we vaker dit soort digitale participatietrajecten gaan inzetten. Al blijft het persoonlijk contact ook ontzettend belangrijk. Je mist hier het informele gesprek vooraf. Dat geldt ook voor raadsvergaderingen. Ook raadsleden willen graag weer écht in gesprek met inwoners. Alleen maar digitaal zou ik niet willen. De ideale combinatie is en-en; fysieke én online participatie.”

Meer informatie

gerrie hempen