PERSBERICHT: Coalitieakkoord: Gesprek nodig over rol en positie wethouders

De Tweede Kamerfracties van VVD, D66, CDA en ChristenUnie hebben hun Coalitieakkoord voor de periode 2021-2025 gepresenteerd. In het coalitieakkoord is aandacht voor de rol en positie van gemeenten, de lokale democratie, de uitvoerbaarheid van taken en de gemeentefinanciën.

“Het is fijn dat er nu een coalitieakkoord is. Wij zien met dit coalitieakkoord een hoop zaken waar gemeenten mee geholpen zijn en er is aandacht voor de versterking van het lokale bestuur. Op enkele onderdelen geeft het nog niet de helderheid waarop wij gehoopt hadden. Wij gaan daarom graag het gesprek met het kabinet aan om de uitvoeringskracht en de lokale democratie te versterken”, aldus voorzitter van de Wethoudersvereniging Marcelle Hendrickx.

Rol en positie van wethouders

Wij onderschrijven de reactie van de VNG op het coalitieakkoord, waarin op vier zaken aandacht wordt gevraagd:

Jeugdhulp: ‘arbitrage is arbitrage’, de uitkomst van arbitrage moet worden gerespecteerd
Opschalingskorting: niet bevriezen maar afschaffen.
Woningbouwimpuls en volkshuisvestingsfonds: geen sigaar uit eigen doos
Bestuurlijke verhoudingen: erken de lokale autonomie

Elk van deze zaken raakt de rol en positie van wethouders, omdat deze verantwoordelijk zijn voor de uitvoering op lokaal niveau. Om te voorkomen dat de lokale democratie verder onder druk komt te staan, verzoekt de Wethoudersvereniging het kabinet om in de verdere uitwerking van het coalitieakkoord hier aandacht voor te hebben.

Lokale Democratie

In het Coalitieakkoord geven de vier coalitiepartijen verder aan dat zij zich bezinnen op de positie van het lokale bestuur om het toekomstbestendig te maken. Dit is in lijn met de brief aan de informateur die de Wethoudersvereniging samen met het Nederlands Genootschap voor Burgemeesters en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden voor de zomer stuurde.

Een brede aanpak, gericht op versterking van het lokale bestuur, nodig is om de diverse maatschappelijke en bestuurlijke ontwikkelingen het hoofd te bieden. Een aanpak die het hele openbare bestuur in onderling verband beschouwt – van gemeenteraad tot wethouder, van burgemeester tot college.

Uitvoerbaarheid van taken

De Wethoudersvereniging ondersteunt het idee dat er aandacht nodig is voor de uitvoerbaarheid van wetten. Dit draagt bij aan de betrouwbaarheid, dienstbaarheid, nabijheid en rechtvaardig van de overheid. Wethouders zijn in grote mate verantwoordelijk voor de uitvoering van veel wetten die mensen in de samenleving raakt.

Deze verantwoordelijkheid dragen zij met liefde en grote betrokkenheid. De laatste jaren zijn er veel extra taken en verantwoordelijkheden op het bord van wethouders terecht gekomen, zonder dat er rekening gehouden is met de draagkracht van wethouders. Wij zien de werkdruk en het afbreukrisico toenemen. Daartoe bepleiten wij bij het kabinet werk te maken van het afschaffen van de deeltijdfactor van wethouders en het maximumaantal wethouders vrij te geven. Opleiding, ondersteuning en begeleiding van wethouders draagt voorts bij aan het beperken van de werkdruk, het verminderen van het afbreukrisico en het verstevigen van de uitvoeringskracht. Ook hier vragen wij het kabinet nadrukkelijk aandacht voor te hebben.

Gemeentefinanciën

Het kabinet wil een stabielere financiering voor gemeenten realiseren en de autonomie vergroten. Hiervoor zal in de komende jaren een nieuwe financieringssystematiek voor de periode na 2025 uitgewerkt worden, waarbij de mogelijkheid voor een groter eigen belastinggebied zal worden betrokken. Dit is op zichzelf een goede ontwikkeling, maar komt wat de Wethoudersvereniging betreft te laat. Gemeenten kampen nu al met financiële tekorten om de toebedeelde taken waar te maken.

Dit betekent dat gemeenten - en in het bijzonder wethouders, die de verantwoordelijkheid voor de uitvoering dragen – niet in positie komen en dat vergroot het afbreukrisico. Dat is een zorgelijke ontwikkeling, waar wij het kabinet toe oproepen nadrukkelijk aandacht voor te hebben.

Noot voor de redactie:

Voor nadere informatie of vragen kunt u contact opnemen met Jeroen van Gool, directeur van de Wethoudersvereniging: 06-23077736, info@wethoudersvereniging.nl